اوّلین شاهد: خداوند

در قرآن می‌خوانیم: « إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا والَّذِینَ هَادُوا وَ الصَّابئِینَ وَ النَّصَارَی وَ المَجُوسَ وَ الَّذِینَ أَشرَکُوا إِنَّ اللهَ یَفصِلُ بَینَهُم یَومَ القِیَامَهِ إِنَّ اللهَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ شَهِیدٌ؛

همانا خداوند بر همه چیز گواه است.

. برای خداوند اوصاف دیگری نیز وارد شده که همگی دلالت بر احاطه و حضور و علم و گواهی خداوند دارند

نظیر آیه: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُم مِنِ نَفسٍ وَاحِدَهٍ وَ خَلَقَ مِنهَا زَوجَهَا وَ بَثَّ مِنهُمَا رِجَالاً کَثِیراً وَ نِسَاء وَاتَّقُوا اللهَ الَّذِی تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرحَامَ إِنَّ اللهَ کَانَ عَلیکُم رَقِیباً؛

همانا خداوند مراقبت شماست.

یا آیه: «و لله ما فی السماوات و ما فی الارض و کان الله بکل شیء محیطاً؛

خداوند بر هر چیز احاطه و حضور دارد.

و یا تمام آیاتی که بیانگر علم الهی است.
در دعای کمیل حضرت امیر (علیهِ‌السَّلام) نیز می‌خوانیم:
«وَ کُنتَ أَنتَ الرَّقِیبَ عَلَیَّ مِن وَرَائِهِم وَ الشَّاهِدَ لِمَا خَفِیَ عَنهُم؛

خودت نیز مراقب من بودی و گواه اعمالی بودی که از ایشان پنهان می‌ماند.

دومین شاهد: انبیا الهی

یکی از گواهان در قیامت، پیامبران می‌باشند.
قرآن می‌فرماید: «و جئنابک علی هؤلاء شهیداً

ما تو را در قیامت در حالی که شاهد و گواه مردم هستی، حاضر می‌کنیم.

در جای دیگر می‌خوانیم: (وَ یَومَ نَبعَثُ فِی کُّلِ أُمَهٍ شَهِیداً عَلَیهِم مِن أَنفُسِهِم وَ جِئنَا بِکَ شَهِیداً عَلَی هَؤُلاء وَ نَزَّلنَا عَلَیکَ الکِتَابَ تِبیَاناً لِکُّلِ شَیءٍ وَ هُدیً وَ رَحمَهً وَ بُشرَی لِلمُسلِمِینَ.

روزی که از میان هر قوم و امّتی شاهدی از خوشان برمی‌انگیزیم و تو را شاهخد بر آنان.

بنابراین در قیامت شاهد هر امّتی، پیامبر همان امّت خواهد بود و شاهد تمام انبیاء شخص رسول اکرم (صَلَی اللهُ عَلیه وَآله وسَلم) است.
ممکن است سؤال شود، گواهی پیامبران نسبت به اعمال امّت خویش چگونه خواهد بود؟

پاسخ: اگر کلمه «هؤلاء» [در آیه بالا] اشاره به مسلمانان بوده باشد همانطور که در تفسیر مجمع البیان آمده است، پاسخ این سؤال روشن خواهد بود زیرا هر پیامبری مادامی که در میان امت خویش می‌باشد شاهد و ناظر اعمال آن‌ها است و بعد از آن‌ها اوصیاء و جانشینان .

معصومشان، شاهد و ناظر اعمال امّت خواهند بود، و لذا درباره حضرت عیسی (علیهِ‌السَّلام) چنین می‌خوانیم: که در روز قیامت، مسیح (علیهِ‌السَّلام) در پاسخ سؤال پروردگار عرض می‌کند:
(مَا قُلتُ لَهُم إِلاَّ مَا أَمَرتَنِی بِهِ أَنِ اعبُدُوا اللهَ رَبِّی وَ رَبَّکُم وَ کُنتُ عَلَیهِم شَهِیداً مَا دُمتُ فِیهِم فَلَمَّا تَوَفَّیتَنِی کُنتَ أَنتَ الرَّقِیبَ عَلَیهِم وَ أَنتَ عَلَی کُلِّ شَیءٍ شَهِیدٌ)

«پروردگارا من به آن‌ها جز آنچه دستور دادی نگفتم، به آن‌ها گفتم خداوند را که پروردگار من و شما است عبادت کنید، و تا آن زمان که در میان آن‌ها بودم شاهد و گواه اعمال آن‌ها بودم ولی هنگامی که مرا از میان آن‌ها باز گرفتی خودت مراقب آنان بودی و. تو بر هر چیز گواهی».

ولی جمعی از مفسّران احتمال داده‌اند که کلمه «هؤلاء» اشاره به گواهان امّت‌های پیشین است، یعنی ای پیامبر اسلام تو را گواه همه گواهان و انبیای گذشته قرار خواهیم داد و در پاره‌ای از روایات نیز به همین تفسیر اشاره شده است.

و بنابراین مفهوم آیه چنین خواهد شد که: هر پیامبری در حال حیات و ممات از طریق مشاهده باطنی و روحانی ناظر احوال تمام امّت خویش خواهد بود و روح پاک پیامبر اسلام (صَلَی اللهُ عَلیه وَآله وسَلم) نیز از همین راه ناظر همه امم پیشین و امّت خویش می‌باشد.

در مورد حوادث روز قیامت چندین راهکار در مورد آن مهم می‌باشد:

1. بحث صحنه‌های هول انگیز قیامت که مطالب آن در فصل قبل توضیح داده شد، و در این قسمت از ذکر آن خودداری می شود.
2. بحث انسان و اعمال: که در مورد کارنامه عجیب اعمال آدمی، ثبت و ضبط آن‌ها، انواع کتاب‌های ثبت اعمال و نیز مأموران ثبت و دو گروه از انسان‌ها به انواع اصحاب یمین [کسانی که نامه عملشان به دست راست آن‌ها داده می‌شود] و اصحاب شمال کسانی که نامه عملشان به دست چپ آن‌ها داده می‌شود] بحث می‌شود.
3. بحث انسان و دیگران در عرصه قیامت ( پدر و مادر و فرزند در روز رستاخیز، دوستان، رهبران، مومنان و کافران)

1-انسان و اعمال او در محشر کبری:

قرآن کریم در مورد انسان و عمل او در روز قیامت چند نکته را متذکّر شده است:

سرای آخرت سرای پاداش است، نه دار عمل، و به همین دلیل در آنجا خبری از اختیار انسانی و سخن گفتن به میل و اراده خویشتن نیست، بلکه در آنجا تنها انسان است و اعمالش و آنچه به آن مربوط است.

بنابراین اگر سخن هم بگوید همچون سخنان دنیا که از اختیار و اراده، برای کشف اسرار درون سرچشمه

1. مرحله قبل از رستاخیز و حوادثی که در آن اتّفاق می‌افتد، که می‌توان به وضع زمین، دریاها، آسمان و سرنوشت کوه‌ها اشاره نمود.
2. مرحله تجدید حیات جهان و مردگان، که مرحله حشر و نشر و خارج شدن از قبرها می‌باشد.

در این مقاله می خواهیم به مرحله دوم یعنی تجدید حیات جهان و مردگان و دمیدن سور اسرافیل بپردازیم.

دمیدن در شیپور:

یکی از مسائل مهم، در آستانه رستاخیز و بعد از آن، بحث «نفخ [= دمیدن] صور [= شیپور]» است که در مجموع آیات قرآن کریم، دو نفخ صور انجام می‌پذیرد:

بار اوّل در پایان دنیا و آستانه رستاخیز که وحشت همه را فرا گرفته و همگی با شنیدن آن قالب تهی کرده و از دنیا می‌روند.

و بار دوّم به هنگام بعث و نشور و قیام قیامت است که با نفخ صور همه مردگان به حیات باز می‌گردند و زندکی نوینی را آغاز می‌کنند.

هر دو نفخه در سوره زمر، آیه68 ببان شده، خداوند می‌فرماید:

(وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَن فِی الأَرضِ إِلاَّ مَن شَاء اللهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخرَی فَإِذَا هُم قِیَامٌ یَنظُرُونَ؛ و در صور دمیده می‌شود، پس همه کسانی که در آسمان‌ها و زمینند می‌میرند، مگر کسانی که خدا بخواهد سپس بار دیگر در صور دمیده می‌شود، ناگهان همگی به پا می‌خیزند و در انتظار (حساب و جزا) هستند.

از این آیه به خوبی استفاده می‌شود که در پایان جهان و آغاز رستاخیز دو حادثه ناگهانی رخ می‌دهد: در حادثه اوّل همه موجودات زنده فوراً می‌میرند، و در حادثه دوّم که با فاصله‌ای صورت می‌گیرد همه انسان‌ها ناگهان زنده می‌شوند، و به پا می‌خیزند و در انتظار حسابند.

قرآن مجید از این دو حادثه به عنوان «نفخ صور» تعبیر کرده است که تعبیر کنایی زیبایی است از حوادث ناگهانی و همزمان، زیرا «نفخ» به معنی دمیدن و «صور» به معنی «شیپور» یا شاخ میان تهی است که معمولاً برای حرکت قافله یا لشکر، یا برای توقف آن‌ها به صدا درمی‌آوردند، البته آهنگ این دو با هم متفاوت بود، شیپور توقّف، قافله را یک جا متوقف می‌کرد، و شیپور حرکت، اعلام شروع حرکت قافله بود.

این تعبیر ضمناً بیانگر سهولت امر است و نشان می‌دهد که خداوند بزرگ با یک فرمان که به سادگی دمیدن در یک شیپور است اهل آسمان و زمین را می‌میراند و با یک فرمان که آن هم شبیه به «شیپور رحیل و حرکت» است همه را زنده می‌کند.
چون الفاظ ما که برای زندگی روزمره محدود خودمان وضع شده عاجزتر از آن است که بتواند حقایمق مربوط به جهان ماوراء طبیعت یا پایان این جهان و آغاز جهان دیگر را دقیقاً بیان کند، به همین دلیل باید از الفاظ معمولی معانی وسیع‌تر و گسترده‌تری استفاده شود. منتها با توجه به قرائت موجود.

توضیح این که: در قرآن مجید از حادثه پایان جهان و آغاز جهان دیگر تعبیرات مختلفی آمده است:
در آیات متعدّدی (بیش از ده مورد) سخن از «نفخ صور» به میان آمده.

در مجموع می‌توان نشانه‌های روز قیامت را دو مرحله تقسیم نمود:

1. مرحله قبل از رستاخیز و حوادثی که در آن اتّفاق می‌افتد، که می‌توان به وضع زمین، دریاها، آسمان و سرنوشت کوه‌ها اشاره نمود.
2. مرحله تجدید حیات جهان و مردگان، که مرحله حشر و نشر و خارج شدن از قبرها می‌باشد.

که در این مقاله می خواهیم به مرحله اول اشاره کنیم و در مقاله بعدی به بطور کامل به مرحله دوم بپردازیم.

مرحله اول: حوادث قبل از رستاخیز:

وضع زمین قبل از قیامت چگونه خواهد بود؟

در قرآن کریم اشاره به این معنی شده که برای آفرینش آسمان‌ها و زمین، مدّت معیّن قرار داده شده است.
مانند آیه:
(وَ مَا خَلَقنَا السَّمَاوَاِت وَ الأَرضَ وَ مَا بَینَهُمَا إِلَّا بِالحَّقِ وَ أَجَلٍ مُسَمًّی وَ الَّذِینَ کَفَرُوا عَمَّا أُنذِرُوا مِعرِضُونَ)
«ما آسمان‌ها و زمین و آنچه را میان آن دو است، جز به حق و (تا) مدّت معیّن (که همان روز قیامت است) نیافریدیم».1
بنابراین قرآن از ابتدا موقّت بودن این جهان را با عبارت «اجلّ مسمّی» .

به ما گوشزدکرده است و آن اجل هنگامی است که قیامت بر پا شود.
می‌رویم سراغ اوضاع زمین تا ببینیم در آستانه قیامت سرنوشت آن چه می شود؟

1- وقوع زلزله بزرگ:

در آن روز تمام کره زمین به لرزه درمی‌آید و مانند زلزله‌های این جهان موضعی و مقطعی نیست، زلزله‌ای که کوه‌ها را نیز از جا می‌کند.
آری باید اندیشید که آیا آن روز، آرامشی باقی می‌ماند. نگاهی به زلزله‌های سال اخیر دنیا و تفکّر در مورد آنان می‌تواند تا حدودی سختی آن روز را بیان کند، و شاید غفلتی را زدوده و ایمانی تازه در جان انسان به وجود آورد.

11 رکعتی که زندگی انسان را دگرگون خواهد ساخت.

طریقه صحیح خواندن نماز شب:

نماز شب مجموعاً یازده رکعت است:

هشت رکعت که مانند نماز صبح خوانده می‌شود یعنی چهار تا دو رکعتی به نیت نماز شب است.

رکعت اول: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + رکوع + سجده
رکعت دوم: یک بار سوره حمد + یک بار سوره قل هو الله احد + قنوت + رکوع + سجده + تشهد + سلام.

دو رکعت نماز شفع:

بهتر است در رکعت اول آن بعد از حمد، سوره ناس و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره فلق خوانده شود.

یک رکعت نماز وتر:

بعد از حمد سه بار سوره توحید و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس بخوانیم و می‌توان یک سوره تنها خواند، سپس دستها را برای قنوت به سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم.

برای چهل مؤمن دعا می کنیم؛ چهل بار بگویید ( اَللّهُمَّ اِغْفِر لِلْمومِنینَ وَ اَلْمومِناتْ وَ اَلْمُسلِمینَ وَ اَلْمُسلِماتْ ) و طلب مغفرت می کنیم و هفتاد مرتبه می‌گوییم: «استغفرالله ربّی و اتوبُ الیه».

از پروردگار خود طلب آمرزش و مغفرت می کنیم و به سوی او بازگشت می‌نمایم.

آن گاه 7 بار می گوییم «هذا مقامُ العایذٍٍِ بکَ منَ النّارِ»؛ (این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می برد) و بعد از آن 300 مرتبه می‌گوییم: «العفو» و سپس می‌گوییم: «ربّ اغفرلی و ارحمنی وتُب عَلیَّ انّکَ انتَ التّوابُ الغفُورُ الرّحیم». و سپس رکوع + سجده + تشهد + سلام.

در پایان نماز شب تسبیحات فاطمه زهرا (س) (34 مرتبه، الله اکبر، 33 مرتبه، الحمد لله و 33 مرتبه، سبحان الله) را میگوییم.